دپارتمان صنعت آی تی و نرم افزار

آنچه در این صفحه می بینید:

توضیح مختصر از صنعت آی تی و نرم افزار

آشنایی با قوانین و آیین نامه های حوزه صنعت آی تی و نرم افزار

اصطلاحاتی که قراردادنویس باید در حوزه صنعت آی تی و نرم افزار بداند

تجارب نگارش قرارداد در حوزه این صنعت

---

توضیح مختصر از صنعت آی تی و نرم افزار

بخش فناوری اطلاعاتIT  از شرکتهای تولید کننده نرم افزار، سخت افزار یا تجهیزات نیمه هادی یا شرکتهای ارائه دهنده اینترنت یا خدمات مرتبط تشکیل شده است. سه گروه عمده صنعت در بخش IT ، نرم افزار و خدمات ، سخت افزار و تجهیزات فناوری و نیمه هادی ها و تجهیزات نیمه هادی هستند. این سه گروه صنعتی بیشتر به صنایع و صنایع فرعی تقسیم می شوند. در این راهنما، ما صنایع مختلف و زیر صنعتهایی را که سه گروه عمده صنعت را در بخش IT تشکیل می دهند، توضیح خواهیم داد.

نرم افزار و خدمات
سخت افزار و تجهیزات فناوری
تجهیزات نیمه هادی و نیمه هادی
بخش فناوری اطلاعات ETF و صندوق های سرمایه گذاری مشترک

نرم افزار و خدمات

گروه صنعت نرم افزار و خدمات از شرکتهای ارائه دهنده خدمات اینترنتی و همچنین شرکتهای ارائه دهنده خدمات نرم افزاری و IT تشکیل شده است. خدمات اینترنتی شامل شرکت هایی هستند که پایگاه های داده آنلاین یا خدمات تعاملی مانند موتورهای جستجو یا شبکه های اجتماعی را ارائه می دهند. خدمات فناوری اطلاعات شامل شرکتهایی است که خدمات مشاوره فناوری اطلاعات یا پردازش داده را به شرکتهای دیگر ارائه می دهند. نرم افزار شامل هر نوع نرم افزاری برای استفاده تجاری یا مصرف کننده است، از نرم افزار سازمانی و نرم افزار سیستم گرفته تا بازی های ویدیویی.

از دهه 1990 ، رایانه ها بخشی از زندگی روزمره بسیاری از مردم جهان شده اند. بیشتر مشاغل یقه سفید و حتی در حال حاضر حتی بسیاری از مشاغل یقه آبی شامل استفاده از رایانه به نوعی دیگر است. در صنعت پزشکی ، بسیاری از بیمارستان ها اکنون از رایانه های دستی پر از اطلاعات نمودار بیماران خود استفاده می کنند. صندوق های ثبت اکنون رایانه هایی هستند که فروش محصولات را برای صاحب یا مدیر فروشگاه ردیابی می کنند. تعداد کمی از مشاغل یا صنایع از کامپیوتر به نوعی برای برخی کارکردها استفاده نمی کنند. اما همه این رایانه ها اگر برای انجام آنچه کاربران به آن نیاز داشتند برنامه ریزی نشده باشند، اصلاً مفید نخواهند بود. اینجاست که صنعت نرم افزار رایانه خود را نمایان می سازد.

صنعت نرم افزار متشکل از برنامه نویسان، طراحان، بازاریابان، فروشندگان و غیره است که برنامه های مورد نیاز کاربران را تولید کرده و سپس آنها را به بازار عرضه کرده و به فروش می رسانند. برخی از برنامه ها برای استفاده عمومی و مصرف انبوه طراحی شده اند، در حالی که سایر برنامه ها به صورت سفارشی برای نیازهای یک شرکت طراحی شده اند. شرکتهای نرم افزاری رایانه ای معمولاً نرم افزاری را برای یک طبقه خاص یا عملکرد خاص ارائه می دهند. به عنوان مثال ، برخی از شرکت ها نرم افزاری را برای مهندسان تولید می کنند، در حالی که برخی دیگر نرم افزاری را برای کنترل ترافیک تولید می کنند.

حوزه نرم افزارهای رایانه ای را می توان به سه بخش اصلی تقسیم کرد: بخشهای خدمات اطلاعات شرکتی corporate information services-IS، فروشندگان نرم افزار و مشاوران. بخش IS شرکتها معمولاً محصولات نرم افزاری و سخت افزاری را برای شرکتهایی که کالاها یا خدمات غیر فنی تولید می کنند، پیاده سازی و پشتیبانی می کنند. آنها با ایجاد نرم افزاری که شرکت برای کارایی کارآمدتر به آن نیاز دارد، خلاها را پر می کنند یا نرم افزارهای موجود را دوباره برنامه ریزی و بهبود می بخشند.
افرادی که در شرکت های فروشنده نرم افزار کار می کنند تمرکز خود را بر ایجاد محصولات برای فروش دارند. این محصولات می تواند برای مصرف کنندگان مانند برنامه های مالیاتی، برنامه های حسابداری در خانه یا برنامه های بودجه در منازل به بازار عرضه شود یا آنها می توانند نرم افزارهای سازمانی را به مشاغل مختلف مانند صنعت رستوران، صنعت پزشکی یا بخشهای خاص در آن صنایع ارائه دهند. مشاوران پیمانکاران مستقلی هستند که برای کمک به اجرای بسته های نرم افزاری جدید توسط شرکت های بزرگ استخدام می شوند. مشاوران ممکن است شخص حقیقی باشند یا ممکن است شرکتی با مشاوران متعدد برای استخدام باشند.

در حالی که در ابتدای استفاده از رایانه نیازی به نرم افزار رایانه ای وجود داشت، ولی این امر محقق نشد تا این که رایانه شخصی وارد بازار شده و در دهه 1980 به اوج گسترش تجاری خود رسیده و تقاضای نرم افزار رایانه ای نیز منجر به توسعه صنعت شد. در چند دهه اول از صنعت نرم افزار، بیشتر نرم افزارها برای کار با رایانه شخصی رومیزی یا لپ تاپ طراحی شده اند. تا دهه 2000، دستگاه های بیشتری ساخته شدند که حاوی تراشه های رایانه ای بودند. بنابراین نیاز به نرم افزارها و برنامه هایی برای استفاده یا گسترش قابلیت های آنها بود. این دستگاه ها شامل تلفن های همراه، دستگاه های موقعیت یابی جهانیGPS ، دستیارهای شخصی دیجیتالPDA ، تلفن های هوشمند هستند.

طبق گفته شرکت تحقیقاتی IBISWorld، صنعت نرم افزار ایالات متحده در سال 2018،  250.4 میلیارد دلار درآمد کسب کرده است. حدود نیمی (45.9٪) از کل این مبلغ مربوط به نرم افزارهای کاربردی است، در حالی که نرم افزارهای سیستم 27.9 درصد را تشکیل می دهند. 26.2 درصد باقی مانده مربوط به برنامه ها و فعالیت های سفارشی مانند مشاور فناوری است. IBISWorld از مایکروسافت با 21.7 درصد از بازار به عنوان پیشروترین صنعت در سال 2018 نام برد. شركت IBM با 8.2 درصد در رده دوم قرار دارد و پس از آن اپل (5.7 درصد) و اوراكل (4.7 درصد) قرار دارند. ترکیبی از شرکتهای نرم افزاری دیگر 59.7 درصد درآمد صنعت را به خود اختصاص دادند. متداول ترین مشاغل در صنعت نرم افزار رایانه مهندسین نرم افزار ، توسعه دهندگان نرم افزار ، برنامه نویسان ، پرسنل کنترل کیفیت ، بازاریابان نرم افزار ، فروشندگان و برنامه نویسان فنی هستند.

سخت افزار و تجهیزات فناوری

تجهیزات و سخت افزارهای فناوری به سه صنعت تقسیم می شوند: تجهیزات ارتباطی ، سخت افزار فناوری، تجهیزات ذخیره سازی و جانبی و تجهیزات الکترونیکی، ابزارها و اجزای سازنده. تجهیزات ارتباطی شامل روترها، تلفن ها و تابلوها هستند. سخت افزار، ذخیره سازی و تجهیزات جانبی فناوری شامل رایانه، چاپگر و تلفن های همراه است. تجهیزات، ابزارها و اجزای الکترونیکی شامل شرکت هایی هستند که تجهیزاتی مانند اسکنر بارکد، ترانسفورماتور و سیستم های امنیتی و همچنین شرکت هایی را که توزیع کننده یا سازندگان تجهیزات اصلی OEM  هستند، تولید می کنند. OEM شرکتی است که قطعات یا اجزایی را تولید می کند که در محصول نهایی شرکت دیگری استفاده می شود. به عنوان مثال ، بسیاری از رایانه های دل از پردازنده های اینتل استفاده می کنند و ویندوز را از قبل نصب کرده اند - اینتل و مایکروسافت را می توان OEM های Dell دانست.

تجهیزات نیمه هادی و نیمه هادی

نیمه هادی ها موادی هستند که می توانند تحت برخی شرایط، الکتریسیته را هدایت کنند. سیلیکون ماده ای است که اغلب به عنوان نیمه هادی مورد استفاده قرار می گیرد. این گروه صنعتی شامل هر دو شرکت سازنده نیمه هادی و شرکتهایی است که تجهیزات جانبی را برای نیمه هادی ها می سازند.

بخش فناوری اطلاعات ETF و صندوق های سرمایه گذاری مشترک

 بیش از 200 ETF ، صندوق های شاخص و صندوق های سرمایه گذاری مشترک وجود دارد که بخش فناوری اطلاعات یا صنایع خاص مانند نیمه هادی ها یا نرم افزارهای اینترنتی را ردیابی می کنند. کارمزد هزینه وجوه زیر از ٪0.10 تا ٪2.80 است.

---

آشنایی با قوانین و آیین نامه های حوزه صنعت آی تی و نرم افزار

ابلاغیه مقام معظم رهبری موضوع سیاستهای کلی  شبکه های اطّلاع رسانی رایانه ای

لایحه قانونی تشکیل شورای عالی انفورماتیک کشور مصوب 4/4/1359 و اصلاحیه های بعدی

قانون حمایت از حقوق پدید آورندگان نرم افزارهای رایانه ای مصوب 4/10/1379

قانون وظایف و اختیارات وزارت ارتباطات و فنّاوری اطّلاعات مصوب 19/9/1382

تبصره 13 قانون بودجه سال 1381 کل کشور موضوع فنّاوری اطّلاعات و ارتباطات

تبصره 13 قانون بودجه سال 1382 کل کشور موضوع فنّاوری اطّلاعات و ارتباطات

تبصره 13 قانون بودجه سال 1383 کل کشور موضوع فنّاوری اطّلاعات و ارتباطات

قانون تجارت الکترونیکی مصوب 17/10/1382

تصویبنامه موضوع آیین نامه اجرایی مواد ( 2) و ( 17 ) ”قانون حمایت از حقوق پدید آورندگان نرم افزارهای رایانه ای

تصویبنامه شماره 16426 /ت 26696 ه مورخ 12/04/1381 موضوع یین نامه نحوه اجرای فعالیتهای مشخص به منظور گسترش کاربرد فنّاوری اطّلاعات و ارتباطات کشور

تصویبنامه شماره 7386 /ت 28496 ه مورخ 17/02/1382 موضوع آیین نامه نحوه اجرای فعالیتهای مشخص به منظور گسترش کاربرد فنّاوری اطّلاعات و ارتباطات کشور

تصویبنامه موضوع سیاست تجارت الکترونیکی جمهوری اسلامی ایران

بخشنامه خرید نرم افزار مصوب 15/06/1380

تصویبنامه معافیت صادرات نرم افزار و سخت افزار از پیمان سپاری مصوب 1/12/1378

بخشنامه ابلاغ نظام مهندسی تولید نرم افزار (نماتن)

---

اصطلاحاتی که قراردادنویس باید در حوزه صنعت آی تی و نرم افزار بداند

acceptance test.................. آزمون پذیرش accumulator ............................. انباشتگر acyclic .................................... ناچرخه ای adder ......................................... جمع زن address........................................ نشانی addressability...................... نشانی پذیری addressing ............................. نشانی دهی alpha test ............................... آزمون الف alt(key) ............................... (کلید) دگرساز واحد حساب و منطق arithmetic- logic unit (ALU) .......... array.............................................. آرایه array processor ....................... آرایه پرداز authorization............................... اجازه authorized user ..................... کاربر مجاز backbone ...................................... مازه backspace(key)................... (کلید) پس بر benchmar.................................... محک benchmarking........................ محک زنی beta test ................................... آزمون ب binary......................................... دوگانی biochip................................. زیست تراشه bit .................................................. بیت blinking چشمک زن.............................. 1 blinking چشمک زنی............................. 2 bounce ...................................... واگشت bus.............................................. گذرگاه byte .............................................. بایت caps lock (key) ............. (کلید) قفل تبدیل case ..................................... محفظه، کازه واحد پردازش مرکزی central processing unit (CPU) ....... chip ............................................. تراشه (circuit) board...................... ( تخته (مدار computer...................................... رایانه computer literacy ................. سواد رایانه (computer) network ....... ( شبکه (رایانه ای برنامه سازی رایانه ای، برنامه نویسی رایانه ای computer programming.................. control (key) ........................ (کلید) مهار coprocessor .............................. هم پرداز cursor ........................................ مکان نما delete(Key) ......................... (کلید) حذف desktop computer.............. رایانه رومیزی dot matrix printer .............. چاپگر سوزنی down arrow (key) ............. (کلید) پایین بر end (key) ............................ (کلید) پایان بر enter(key) ............................. (کلید) ورود escape (key) ......................... (کلید) گریز function (key) ........................ (کلید) کار hardware................................ سخت افزار home (key) .......................... (کلید) آغازه

home page................................... آغازه ink- jet printer .............. چاپگر جوهرافشان input........................................... درونداد input(device) ............................ ورودی insert(key)............................. (کلید) درج keyboard .............................. صفحه کلید laptop computer ................... رایانه کیفی laser printer......................... چاپگر لیزری left arrow(key) ................... (کلید) چپ بر line printer ......................... چاپگر سطری local area network ............. شبکه داخلی lower case .................................. پایینی mainframe computer ........... بزرگ رایانه memory unit ........................ واحد حافظه microchip............................... ریز تراشه microcomputer ....................... ریز رایانه microprocessor....................... ریز پرداز minicomputer ........................ خرد رایانه monitor نمایشگر................................... 1 monitor پایشگر .................................... 2 monitoring .............................. پایشگری mouse ......................................... موشی mouse pad............................... زیرموشی network computer............ رایانه شبکه ای node ............................................... گره notebook computer............. رایانه کتابی num lock (key) ............... (کلید) قفل اعداد output......................................... برونداد output (device) ........................ خروجی page printer..................... چاپگر صفحه ای pause (key)........................... (کلید) مکث personal computer............. رایانه شخصی pocket computer.................. رایانه جیبی printer screen(key)...... (کلید) چاپ صفحه printed circuit ........................ مدار چاپی printed circuit board ....... تخته مدار چاپی printer ......................................... چاپگر processing ................................ پردازش processor .................................. پردازنده right arrow (key) .............. (کلید) راست بر shift (key)............................ (کلید) تبدیل software.................................... نرم افزار space (key).......................... (کلید) فاصله supercomputer......................... ابر رایانه supermini computer.......... ابر خُرد رایانه tab (key) .............................. (کلید) جهش text processing...................... متن پردازی text processor.......................... متن پرداز up arrow (key)..................... (کلید) بالابر upper case .................................. بالایی word processing ................... واژه پردازی word processor ...................... واژه پرداز workstation .......................... ایستگاه کار